«Το αλκοόλ είναι πιο ασφαλές από τις υπόλοιπες ουσίες, αφού όλοι πίνουν»

Πολλοί θεωρούν το αλκοόλ ως σχετικά αθώα ουσία σε σύγκριση με τις υπόλοιπες εξαρτησιογόνες ουσίες καθώς είναι νόμιμο, η χρήση του είναι διαδεδομένη ενώ γνωρίζουμε ότι μικρές ποσότητες αλκοόλ δρουν ευεργετικά στον οργανισμό. Η αλήθεια για το αλκοόλ είναι ότι η συχνή χρήση του προκαλεί ισχυρή εξάρτηση, σωματική και ψυχική, η οποία εγκαθίσταται ύπουλα και μακροχρόνια. Η σοβαρή κατάχρηση αλκοόλ (μέθη) μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο, η χρόνια χρήση προκαλεί χρόνιες σωματικές ασθένειες και συχνά εξασθένηση των διανοητικών λειτουργιών. Το σύνδρομο στέρησης από το αλκοόλ είναι βαρύ και απαιτεί ιατρική παρακολούθηση. Η απεξάρτηση από το αλκοόλ είναι δύσκολη και μακροχρόνια.

«Είσαι μάγκας όταν πίνεις πολύ και το αντέχεις»

Η επίδραση του αλκοόλ στον οργανισμό ενός ατόμου εξαρτάται από την ποσότητα και το είδος του αλκοόλ που καταναλώνεται, από την σωματική διάπλαση και το φύλο του ατόμου, τη συχνότητα της χρήσης και το ρυθμό κατανάλωσης, την προηγούμενη κατανάλωση φαγητού, την ψυχική μας κατάσταση κα. Το πόσο δηλαδή θα αντέξει κανείς κάθε φορά την ποσότητα του αλκοόλ που κατανάλωσε δεν είναι σταθερό και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Από την άλλη, η ανάγκη προβολής ή επίδειξης μιας συγκεκριμένης εικόνας του εαυτού μέσω της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ αποκαλύπτει μια ευάλωτη σχέση με τον εαυτό και εξάρτηση από τη γνώμη των άλλων.

«Το κάπνισμα μου προσφέρει απόλαυση και χαλάρωση από το άγχος»

Η νικοτίνη, όπως και άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες, επιδρούν άμεσα στους υποδοχείς του εγκεφάλου προκαλώντας ηδονή – ευχάριστες αισθήσεις χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Έτσι σε μια στιγμή άγχους, μοναξιάς, αμηχανίας, ανίας, μπορούμε εύκολα να αλλάξουμε τη διάθεση μας ανάβοντας ένα τσιγάρο – μια μαγική και γρήγορη λύση. Σύντομα η αντίδραση μας να καπνίζουμε κάθε φορά που «ζοριζόμαστε» ή θέλουμε να νιώσουμε ευχάριστα γίνεται αυτόματη, χωρίς σκέψη - έχουμε πιαστεί στο φαύλο κύκλο. Με τον καιρό, όσο η εξάρτηση γίνεται πιο ισχυρή, κάνουμε χρήση νικοτίνης γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Αν δεν καπνίσουμε, δεν πάρουμε δηλαδή μια δόση νικοτίνης, βιώνουμε συμπτώματα στέρησης, άγχος και νευρικότητα και για να τα ξεπεράσουμε ανάβουμε το επόμενο τσιγάρο.

«Γιατί να σταματήσω το κάπνισμα, η ζημιά στον οργανισμό μου έχει ήδη γίνει»

Τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματος εμφανίζονται άμεσα. Με το πέρασμα 20 λεπτών από το τελευταίο τσιγάρο, η αρτηριακή πίεση, οι καρδιακοί παλμοί και η θερμοκρασία του σώματος του καπνιστή επανέρχονται στα φυσιολογικά επίπεδα. Μετά από 24 ώρες, η γεύση και η όσφρηση βελτιώνονται. Μετά από 10 χρόνια, ο κίνδυνος για ασθένειες όπως καρκίνος του πνεύμονα, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά επεισόδια μειώνεται στα επίπεδα σχεδόν των μη καπνιστών.

«Ελέγχω την κατάσταση με τη χρήση, εγώ δε θα την πατήσω»

Στην αρχή πιστεύεις ότι μπορείς. Ξεχνάς ή υποτιμάς, όμως, τη σωματική εξάρτηση που προκαλούν πολλές εξαρτησιογόνες ουσίες. Το σώμα σου μαθαίνει να λειτουργεί υπό την επήρεια της ουσίας. Επιπλέον, η ψυχολογική εξάρτηση που προκαλεί η μακροχρόνια χρήση ουσιών είναι πολύ ισχυρή, χτίζεται σταδιακά με το χρόνο και οδηγεί στο να ενδιαφέρεται κανείς αποκλειστικά και μόνο για την ουσία παρ΄ όλες τις αρνητικές συνέπειες στο τελικό στάδιο της εξάρτησης. Ο έλεγχος της ζωής - της κρίσης, των επιλογών, των συναισθημάτων - χάνεται σταδιακά και χωρίς το άτομο να το συνειδητοποιεί. Όταν δε διατηρεί αυτή την πεποίθηση θεωρώντας τον εαυτό του δυνατό ή άτρωτο και ότι αυτά συμβαίνουν στους άλλους, τότε το άτομο απομακρύνεται πιο πολύ από τους πραγματικούς κινδύνους που ενέχει το παιχνίδι με τις ουσίες και ο έλεγχος της χρήσης γίνεται δυσκολότερος.

«Όταν κάνεις χρήση ‘ανεβαίνεις’»

Υπάρχουν «καλές» και «κακές» εμπειρίες χρήσης ουσιών. Το τι θα βιώσει κανείς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που αφορούν την ίδια την ουσία (το είδος της ουσίας, την ποσότητα, τη μέθοδο χρήσης, την καθαρότητα κλπ), τον ίδιο το χρήστη (ευαισθησία του οργανισμού, προσδοκίες, πείρα, προσωπικότητα, ηλικία, βάρος, υγεία, προηγούμενη ψυχική κατάσταση κ.α.) καθώς και το περιβάλλον (με ποιον κάνει τη χρήση, αν το περιβάλλον είναι ασφαλές, αν παρεμποδίζει ή ενισχύει τη δράση της ουσίας κ.α.)

«Οι περισσότεροι έχουν καπνίσει χασίς, δεν είμαι ο μόνος στην ηλικία μου»

Ένας στους 8 μαθητές ηλικίας 13-18 ετών αναφέρει χρήση παράνομης ουσίας, κυρίως κάνναβης, έστω και μια φορά στη ζωή του, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία. Αυτό δείχνει ότι δεν κάνουν χρήση χασίς οι περισσότεροι μαθητές/έφηβοι αλλά μια μικρή μειοψηφία. Από τους λίγους εφήβους που θα δοκιμάσουν, δεν θα συνεχίσουν όλοι τη χρήση. Το σημαντικό στη δοκιμή και στη χρήση είναι να αντιληφθεί κανείς τί είναι αυτό που του προσφέρει η χρήση της ουσίας, ποια συναισθήματα του προκαλεί, ποια ανάγκη καλύπτει και πως αυτή η ανάγκη θα βρει διέξοδο με άλλους τρόπους.

«Καλύτερα να καπνίζεις χασίς που είναι φυσική ουσία παρά τσιγάρο»

Η κάνναβη προκαλεί σοβαρή ψυχική εξάρτηση, επηρεάζει την άμεση μνήμη, μειώνει την ικανότητα για μάθηση και την άμεση αντίδραση του ατόμου αυξάνοντας τις πιθανότητες για ατυχήματα, ενώ ο καπνός της κάνναβης περιέχει 3 φορές πιο καρκινογόνο πίσσα από το τσιγάρο προκαλώντας προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα. Επιπλέον, η συστηματική χρήση κάνναβης μπορεί να επιταχύνει, να προκαλέσει ή να επιδεινώσει προβλήματα ψυχικής υγείας στο άτομο.

«Αν ξεκινήσεις να καπνίζεις χασίς θα προχωρήσεις και σε άλλες ουσίες»

Όσοι δοκίμασαν ή έκαναν χρήση χασίς, δεν προχώρησαν απαραίτητα σε άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες. Από την άλλη, οι περισσότεροι από τους χρήστες ουσιών ξεκίνησαν ή έκαναν χρήση χασίς. Φαίνεται ότι η ουσία από μόνη της δεν είναι αρκετή για να αιτιολογήσει χρήση σκληρότερων ναρκωτικών στη συνέχεια. Η χρήση της, όμως, εισάγει το άτομο στην κουλτούρα των παράνομων ουσιών και του περιθωρίου ενώ η συγκεκριμένη ουσία είναι πιο εύκολη και προσιτή να τη βρει κανείς και να τη χρησιμοποιήσει.