Είδη εξαρτήσεων
Εξαρτησιογόνος ουσία ονομάζεται κάθε φυσική, ημισυνθετική ή συνθετική ουσία που επιδρά στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα επηρεάζοντας την αντίληψη, τη συναισθηματική κατάσταση και τη συμπεριφορά του ατόμου και μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση.
Με βάση τη φαρμακολογική τους δράση οι εξαρτησιογόνες ουσίες διακρίνονται σε:
- Κατασταλτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος: αλκοόλ, ηρεμιστικά, υπνωτικά
- Διεγερτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος: καφεΐνη, νικοτίνη, αμφεταμίνες, κοκαΐνη, κρακ, εφεδρίνη, έκσταση
- Προϊόντα της ινδικής κάνναβης: χασίς, μαριχουάνα, χασισέλαιο
- Οπιοειδή: όπιο, μορφίνη, κωδεΐνη, ηρωΐνη
- Ψευδαισθησιογόνες ή Παραισθησιογόνες ουσίες ή ψυχεδελικές: Lsd, P.C.P., μαγικά μανιτάρια, peyote, κεταμίνη
- Εισπνεόμενες ουσίες: κόλλες, βενζίνη, ασετόν, λούστρο, διαλύτες χρωμάτων, αέριο από γκαζάκια βουτανίου
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, διακρίνουμε:
- Εξάρτηση από νόμιμες ουσίες, όπως καπνός, αλκοόλ, καφεΐνη, εισπνεόμενες ουσίες
- Εξάρτηση από παράνομες ουσίες, όπως χασίς, ηρωίνη, έκσταση κ.α.
- Εξάρτηση από τα «ψυχοτρόπα» φάρμακα, μια ενδιάμεση κατηγορία ουσιών, τα οποία χορηγούνται με συνταγή γιατρού για ιατρικούς λόγους, χρησιμοποιούνται όμως καταχρηστικά από κάποιους για να ηρεμήσουν ή να κοιμηθούν ή από άλλους για να «φτιαχτούν» σε συνδυασμό συχνά με άλλες ουσίες όπως το αλκοόλ.
Καλό είναι να μη ξεχνάμε ότι η εξάρτηση δεν εμφανίζεται μόνο σε σχέση με ουσίες. Έτσι: Με βάση το αντικείμενο της εξάρτησης διακρίνουμε:
- Εξάρτηση από δραστηριότητες και συμπεριφορές – συμπεριφορικές εξαρτήσεις: τζόγος, διαδίκτυο, διαδραστικά παιχνίδια, καθαριότητα, εργασία, σεξ, γυμναστική, κατανάλωση φαγητού κ.α.
- Εξάρτηση από σχέσεις – συναισθηματικές εξαρτήσεις: σχέση με γονείς, αδέρφια, παιδιά, συζύγους, φίλους κ.α
