Το Πρόγραμμα Πρόληψης «ΚΑΠΝΙΣΜΑ; ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ!» δημιουργήθηκε από τα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Ν. Θεσσαλονίκης ΕΛΠΙΔΑ, Δίκτυο ΑΛΦΑ, ΠΥΞΙΔΑ και ΣΕΙΡΙΟΣ, Ν. Ροδόπης ΟΡΦΕΑΣ και Ξάνθης ΕΚΦΡΑΣΗ, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΠΙΨΥ-ΕΚΤΕΠΝ), την 4η Υγειονομική Περιφέρεια και ΑΝΘ «Θεαγένειο» σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ. Το εκπαιδευτικό υλικό έχει την έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Αρ. Έγκρισης: 189958/ΓΔ4/24.11.2014) ως παιδαγωγικό υλικό κατάλληλο για την εφαρμογή εκπαιδευτικών παρεμβάσεων για την πρόληψη του καπνίσματος σε μαθητές Δ’. Ε’ & ΣΤ’ τάξης Δημοτικού σχολείου.
Το Πρόγραμμα πρόληψης «ΚΑΠΝΙΣΜΑ; ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ!» απευθύνεται σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς και αποτελεί ένα ολιστικό, αξιόπιστο και έγκυρο πρόγραμμα πρόληψης του καπνίσματος. Στοχεύει στην αλλαγή των κανονιστικών αντιλήψεων και διαμόρφωση στάσεων και γνώσεων γύρω από το κάπνισμα, την ενίσχυση της κριτικής σκέψης απέναντι στις κοινωνικές επιρροές, την αντίσταση στην πίεση της ομάδας και την υπεράσπιση της γνώμης, την καλλιέργεια μιας στάσης φροντίδας του εαυτού, αυτοαποδοχής και την ενίσχυση των κινήτρων για την μη έναρξη του καπνίσματος στους μαθητές. Παράλληλα, στοχεύει στην δημιουργία μιας πολιτικής για την πρόληψη του καπνίσματος στο σχολείο. Με τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου αποτελείται από τις εξής ενότητες:
Στο πρώτο μέρος, περιγράφεται σύντομα η έκταση του προβλήματος του καπνίσματος σε νεαρές ηλικίες, η σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης παρέμβασης, oι στόχοι του συγκεκριμένου προγράμματος και οι κατευθύνσεις εφαρμογής.
Στο δεύτερο μέρος, αναφέρεται η μεθοδολογία για την αξιολόγηση του προγράμματος καθώς και τα πρώτα συμπεράσματα από την εφαρμογή του.
Στο τρίτο μέρος, αναλύονται διεξοδικά τα εργαστήρια της κύριας και ενισχυτικής παρέμβασης για τους μαθητές (στόχοι, υλικά, χρόνος, σύνδεση). Ειδικότερα, παρατίθενται τα βήματα που προτείνεται να ακολουθήσει ο συντονιστής εκπαιδευτικός, η δραστηριότητα για τους γονείς και τους κηδεμόνες και οι οδηγίες για το «Σχολείο Ελεύθερο Καπνού» οι οποίες απευθύνονται στο διευθυντή του σχολείου, στο διδακτικό προσωπικό και στο σύλλογο γονέων.
Στο τέταρτο μέρος παρουσιάζεται θεωρητικό υποστηρικτικό υλικό με στόχο να διασφαλιστεί η επάρκεια του συντονιστή σε γνώσεις.
Στο πέμπτο μέρος, γίνεται αναφορά στους φορείς που συνεργάστηκαν για το έργο.
Το πρόγραμμα ‘’ΚΑΠΝΙΣΜΑ;ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ!’’ έχει αξιολογηθεί πριν και μετά την παρέμβαση με ομάδα ελέγχου και ομάδα παρέμβασης, με χορήγηση ανώνυμου ερωτηματολογίου. Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά καθώς διαπιστώθηκε ότι:
Συνέβαλλε σημαντικά στην ενίσχυση των δεξιοτήτων των μαθητών σχετικά με την λήψη αποφάσεων.
Άλλαξε τις αντιλήψεις των παιδιών για το περιστασιακό κάπνισμα έτσι ώστε να αντιλαμβάνονται περισσότερο τους κινδύνους.
Άλλαξε την πρόθεση και ενίσχυσε τα κίνητρα των παιδιών για να μην καπνίσουν στο μέλλον.
Τέλος, ανέκοψε την αυξητική τάση των παιδιών που ξεκινούν την επαφή τους με τον καπνό.
