Με επιτυχία ολοκληρώθηκε τη σχολική χρονιά 2012 – 2013 το πρόγραμμα για την Πρόληψη του Καπνίσματος σε μαθητές Δ΄, Ε΄, Στ΄ τάξης Δημοτικού «Κάπνισμα: ΟΧΙ ΕΜΕΙΣ!» που επιδιώκει να εξοπλίσει τους μαθητές με τις απαραίτητες γνώσεις, στάσεις και δεξιότητες ώστε να μπορούν υπεύθυνα να λένε όχι στο κάπνισμα. Οι δάσκαλοι που συμμετείχαν στο πρόγραμμα παρακολούθησαν στο Δίκτυο Άλφα 15ωρο βιωματικό σεμινάριο, ώστε να είναι σε θέση να εφαρμόσουν τις σχετικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες στους μαθητές και 8 δίωρες συναντήσεις εποπτείας στη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος.
Το πρόγραμμα απευθύνθηκε στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού, καθώς η μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο αποτελεί κρίσιμη περίοδο στη διαμόρφωση των αντιλήψεων και των στάσεων σχετικά με το κάπνισμα. Η αρνητική στάση που φαίνεται να έχουν τα παιδιά αυτής της ηλικίας, τείνει να «χαλαρώνει» στην εφηβεία και να οδηγεί στην ανοχή του καπνίσματος της παρέας ή ακόμη και στον πειραματισμό. Η πιο πρόσφατη έρευνα στην Ελλάδα δείχνει ότι το 3,3% των μαθητών 13-14 χρονών έχει δοκιμάσει να καπνίσει, γεγονός που καθιστά αναγκαία την πρόληψη στις ηλικίες του Δημοτικού.
Το πρόγραμμα πρόληψης του καπνίσματος «Κάπνισμα; Όχι Εμείς», είναι προϊόν συνεργασίας 10 φορέων: 7 Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας (Θεσσαλονίκης «Δίκτυο Άλφα», «Ελπίδα», «Σείριος», «Πυξίδα», Ξάνθης «Έκφραση», Ροδόπης «Ορφέας»), Γ.Ν. Θεαγένειο (4η ΥΠΕ), ΟΚΑΝΑ (Υπηρεσία Συντονισμού Κέντρων Πρόληψης Βόρειας Ελλάδας), Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ). Το πρόγραμμα περιλαμβάνει πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό 13 δίωρων συναντήσεων για μαθητές, ενημερωτικές συναντήσεις με γονείς και παρεμβάσεις στο σχολείο με στόχο τη διαμόρφωση πολιτικής για ένα σχολείο «ελεύθερο καπνού».
Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε πιλοτικά σε Δημοτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης, της Ξάνθης και της Κομοτηνής και βρίσκεται στη φάση αξιολόγησης με τη συμμετοχή 79 σχολείων (57 ομάδες παρέμβασης, 34 ελέγχου), με συνολικό αριθμό μαθητών στην πρώτη μέτρηση 2350 μαθητές. Στη Δυτική Θεσσαλονίκη, με τη συνεργασία του Δικτύου Άλφα, συμμετείχαν στο πρόγραμμα 330 μαθητές από 10 σχολεία: Ομάδα Παρέμβασης: 9ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου – Ε1, 2ο Δημοτικό Σχολείο Ελευθερίου-Κορδελιού, 2ο Δημοτικό Σχολείο Πολίχνης – Ε1, Ε2, Ε3. Δημοτικό Σχολείο Προχώματος. Ομάδα Ελέγχου: 2ο Δημοτικό Σχολείο Χαλάστρας, 3ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελοκήπων, 5ο Δημοτικό Σχολείο Πολίχνης, Δημοτικό Σχολείο Γέφυρας – Ε1, Ε2, 16ο Δημοτικό Σχολείο Σταυρούπολης – Ε1, Ε2, 18ο Δημοτικό Σχολείο Σταυρούπολης – Ε1, Ε2
Το κέρδος των μαθητών , που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, όπως αναφέρεται από τους εκπαιδευτικούς που το εφάρμοσαν, ήταν πολύ μεγάλο: εκτός από την πληροφόρηση που πήραν τα παιδιά για τις συνέπειες του καπνίσματος και την εξάρτηση, τα περισσότερα απʼ αυτά εξελίχθηκαν τόσο προσωπικά – αναπτύχθηκε η κριτική τους σκέψη και στάση απέναντι σε αρνητικά πρότυπα και επιρροές που σχετίζονται με το κάπνισμα όσο και σε επίπεδο διαπροσωπικών σχέσεων – αυξήθηκε ο σεβασμός μεταξύ των παιδιών, η ομάδα δέθηκε περισσότερο και απέκτησαν περισσότερο θάρρος να εκφράζουν τη γνώμη τους, στοιχεία που αποτελούν βασικούς στόχους του εκπαιδευτικού υλικού.
Το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί και την επόμενη σχολική χρονιά και θα συμπεριλάβει τη συστηματική ενημέρωση τόσο των γονέων όσο και του συλλόγου εκπαιδευτικών κάθε σχολείου, με στόχο τη διαμόρφωση κοινής γλώσσας και πολιτικής, για ένα σχολείο που συμβάλλει στην πρόληψη του καπνίσματος.
